Enkondukaj Vortoj de la Prezidanto

Estimataj geamikoj,estis enmanigita al vi resumo de ekzisto de Esperanto en Přerov. Ĝi ne havas kontinuan bazon ĝis la 30-a de septembro 1922, kiam en salono de la Akcia Bierfabriko en Přerov versimile estis unuafoje parolite pri Esperanto. Malgraŭ tio en broŝuro “Esperanta Movado en Moravio” el la jaro 1914 estas la unua mencio el la 27.5.1912 pri Dua Moravia Renkonto de la Esperantistoj (vidu foton sur la dua paĝo), kiel preparo por la 8-a Universala Kongreso de Esperanto en Krakovo. Tiun renkonton partoprenis delegito de UEA s-ro Josef Krejčiřík. Pluaj ĉeestantoj estis s-roj Karel Bortl, František Černoch, Vlad. Dokládal, Otakar Odložilík, Otakar Slováček, Richard Švrdlík kaj Jan Vignati. Informan alparolon prezentis Josef Krumpholc el Bystřice pod Hostýnem.

En la jaroj 1917-1919 instruis Esperanton fervojista inspektoro kaj la kurson partoprenis kelkaj membroj de Esperanto-societo en Přerov, inter ili ankaŭ f-ino Hrabálková kaj s-ro Karel Klüger, kiu en la jaro 1919 organizis kurson de Esperanto en Laborista Domo en strato Šířava.

Por la jaro 1921 estis kunvokita la 13-a Universala Kongreso (UK) al Prago. Direktorio de Ĉeĥoslovakaj Ŝtataj Fervojoj (ČSD) en Olomouc donis al ĉiuj fervojistoj la eblecon, precipe al konduktoroj, partoprenadi kursojn de Esperanto. En la marto 1921 malfermis la E-kurson por la fervojistoj en Přerov la fervojista konsiliano s-ro Řebíček. Instruis s-ro Prof. Josef Krejčiřík, delegito de UEA en Přerov.

La ĉefaj iniciatoroj de la fondo de E-Klubo (plue nur EK) en Přerov estis la instruisto – direktoro s-ro Josef Krumpholc, kiu apartenis inter ĉefajn pedagogojn (nask. 19.10.1870 en Hradčany na Moravě), eminenta parolanto, kiu tre kontribuis al la sukcesa elekto de T. G. Masaryk en Monarĥian Parlamenton por Social-demokrata Partio. Kune kun instruisto Theodor Čejka li eldonadis Esperantajn lernolibrojn kaj gazetojn: Ĉeĥa Esperantisto, Internacia Pedagogia Revuo kaj Esperanta Vortaro. Fine de sia instruista kariero li estis administratoro de Popola Lernejo de Jan Blahoslav en Přerov. Dum la Unua Kongreso de Ĉeĥoslovaka Instruistaro, okazinta la 1.-3.7.1920, li prezentis kontribuaĵon “Lernejo kaj Esperanto”.

Lia intima kunlaboranto estis la instruisto – direktoro s-ro Theodor Čejka (nask. 10.1.1878 en Bystřice pod Hostýnem). Li estis tre grava propagandisto de Esperanto kaj eldonanto de Esperantaj lernolibroj kaj gazetoj. En la jaro 1900 li eldonis sian lernolibron, enhavantan vortareton Ĉeĥa-Esperantan kaj Esperanta-Ĉeĥan. La lernolibro havis 188 paĝojn kaj ĝia prezo estis 2 Kč (ĉeĥaj kronoj) . La plej grandan eldonkvanton atingis la malgranda, 32-paĝa lernolibro, tre bele aranĝita kaj vendata por 20 heleroj.

Multaj historiaj dokumentoj de Esperanto-Klubo en Přerov estis senrevene perditaj dum la Dua Mondmilito kaj dum la inundo en la jaro 1997. Por kompilo de tiu ĉi konciza kroniko estis uzitaj dokumentoj ĝis nun konservitaj, por kiuj ni dankemas precipe al s-ino Emílie Chmelařová el Přerov, s-ino Anna Grauerová el Krnov kaj al s-ro Prof. Pittner el Teplice nad Bečvou, plue al s-roj Alois Mazáč kaj Richard Jůrka.

Antonín Krejčíř  5
 

                          KONGRESO DE ESPERANTISTOJ EN PŘEROV 27.5.1912
Surbaze de tiu ĉi fotodokumentaĵo el la jaro1912 evidentiĝas, ke jam antaŭ la jaro 1923 ekzistis en Přerov fervoraj esperantistoj, kapablaj aranĝi E-kongreson. Estas konservita neniu dokumentaĵo, pruvanta ekziston de la esperantista societo antaŭ la jaro1923.
 

Prezidantoj de Esperanto-Klubo en Přerov

1922 Dum oktobro en la jaro 1922 estis aranĝita prelego en Bierfabriko de Přerov pri internacia lingvo Esperanto. La prelegon preparis s-ro Adolf Malík. Post la prelego sin aligis al la kurso 52 aŭskultantoj. La kurso estis realigita en Industria Lernejo.  5

1923 En januaro 1923 estis pro granda intereso formita rondeto de esperantistoj kaj komencita nova kurso. Kaŭze de granda intereso estis fondita la 6-an de februaro Esperanto-Societo. La 28-an de februaro estis subskribita ĝia statuto. La 24-an de aprilo okazis ĝia Fonda Ĝenerala Kunveno kun ĉeesto de esperantistoj el Olomouc. S-ro Antonín Kudela, delegito de UEA, per mallonga prologo malfermis la kunvenon, dum kiu oni elektis la komitaton. La prezidanto unuvoĉe estis elektita s-ro Adolf Malík, la vicprezidantino s-ino Anna Grauerová, la sekretarioj s-roj Zatloukal kaj Durych, la bibliotekestro s-ro Prof. František Pittner, la kasisto s-ro Klimeš kaj anoj de la komitato s-ro Pokorný kaj f-ino Hrabálková. La reviziistoj iĝis s-roj Klüger kaj Štimpl. Kiel membroj tuj aliĝis 45 personoj. La kotizoj estis difinitaj je 10 kronoj, la aliĝkotizo je 2 kronoj. Por la fondantaj membroj unufoje por ĉiam 200 kronoj. La semajnaj kunvenoj de la membroj estis difinitaj je merkredo kaj la kunvenoj de la komitato je la unua mardo en la monato. La 2-an de oktobro estis inaŭgurita Ekspozicio kaj Akademio kun ĉeĥa-Esperanta programo. La ekspozicio daŭrigis ĝis la 21-a de oktobro. Posttagmeze la 21-an de oktobro okazis labor-kunveno de regiono de Olomouc en Urba Domo de Přerov. Prezidis ĝin s-ro Neužil el Olomouc. Vespere grupo “Konkordo” kantis E-himnon “La Espero”, kiu unuafoje eksonis en Přerov. Verda standardo kun kvinpinta stelo flagris sur la Urba Domo. La Akademio estis finita per viva bildo “Fratigo de la Nacioj pere de Esperanto”, kiun proponis s-ro Adolf Malík.  5

Fondintaj anoj de E-Societo 1923 en Přerov. Starantaj de maldekstre: Štympl, Kabelík, Prof. Pittner, Klüger, Jordán. Sidantaj de maldekstre: Chmelařová, Malík, Grauerová.

1924 En la januaro aligis sin al Asocio de la Esperantistoj en Prago 62 personoj. Oni abonis gazeton “La Progreso” kaj monatan revuon “Esperanto”, organon de UEA. En aŭgusto realiĝis la 16-a UK en Vieno, kiun partoprenis kvar membroj de la EK: s-roj Malík, Pittner, Neumann kaj s-ino Dubanská.

Partoprenintoj de la 16-a UK en Vieno 2.8.1924. Meze s-ino Klara Zamenhof

1925 El tiu ĉi jaro konserviĝis nur fotografaĵo de E-kurso en Přerov.

1926 Tiujare okazis respublika kongreso en Holešov, kiun partoprenis ankaŭ esperantistoj el Přerov, kiel tion dokumentas konservita fotografaĵo. Ankaŭ okazis ekspozicio en ekspozicia salono de firmao Obzor; la salono estis disponigita senpage.  5

Membroj de Esperanto-Societo en la jaro 1926 en parko Michalov en Přerov

1927 Januare estis invitita nederlandano s-ro Schmidt, kiu prelegis kun lumbildoj en kelkaj lokoj de nia respubliko. La 19-an de julio okazis ekskurso al burgo Helfštýn. S-ro direktoro Krumpholc estis nomumita honora membro de la E-societo kaj ricevis diplomon. La 17-an de novembro vizitis klubon s-ro Kola Ajayj el Lagoso – Niĝerio, korespondanto de s-ino Emílie Chmelařová. Post trarigardo de la urbo li vizitis en la kastelo Muzeon de J. A. Komenio, kies direktoro estis s-ro Josef Krumpholc. Vespere s-ro Kola en akcia bierfabriko aranĝis prelegon kun lumbildoj. La jaro 1927 estas kvardeka datreveno de ekzisto de Esperanto, kaj en tiu ĉi jaro danke al s-ro inspektoro Rozhold oni instruas Esperanton en burĝaj lernejoj, kiel nedevigan lernoobjekton. Tiujare partoprenis ses anoj de la EK la 19-an UK-on en pola Gdańsk (Prof. Pittner, s-ro Talpa kun edzino, s-inoj Chmelařová, Žundálková kaj lasta nomo ne estis menciita). La klubon vizitis konata instruisto de Esperanto Andreo Cseh (Ĉe) el Bukureŝto, kiu aranĝis amikan interbabiladon.  5

1928 La 20-an de marto vizitis kelkaj membroj Jubilean Ekspozicion en Brno. La 9-an de septembro estis aranĝita ekskurso al Kopřivnice kaj sur monton Štramberská Trúba, kune kun esperantistoj el Olomouc. Nian klubon vizitis s-ro generalo Guera el Meksiko kaj s-ino Elmi Tapinsen el Finnlando.

1929 La 18-an de junio mortis ano de la komitato s-ro Inĝ. Julius Liegart. S-ro Talpa proponis, ke la E-kursoj okazadu en lia lernejo en strato de Palacký. Oni abonis 300 afiŝojn por 248 kronoj ĉe presfirmao de Strojil okaze de komenco de la E-kurso. S-ro Strojil la afiŝojn donacis senpage. S-ro Prof. Pittner instruis komencantojn kaj s-ino Grauerová progresantojn. La 5-an de decembro oni adiaŭis s-ron Adolf Malík, kiu edziĝis kun f-ino Princová kaj transloĝiĝis al Bedihošť. S-ro Malík estis nomumita honora ano de la EK pro siaj meritoj. S-ro Krumpholc rekomendis prilabori proponon por honorigi prezidenton T. G. Masaryk per Nobel-premio.

1930 S-ro Krumpholc instruas 20 geknabojn el Unio de Evangeliana Junularo. Li instruas ilin en preĝejo de Ĉeĥaj Fratoj. S-ro Strojil partoprenis la 22-an UK-on en Oksfordo. En presejo de s-ro Strojil estis ĉi-jare eldonitaj duvolumaj Esperanta-ĉeĥa kaj Ĉeha-Esperanta vortaroj de fratoj Filip.

1931 La l9-an de majo s-ro Strojil prelegis pri la kongreso en Oksfordo, kun multaj bildprezentaĵoj, kiun li partoprenis. La 29-an de oktobro estis malfermita E-kurso por komencantoj en la Lernejo de Karolina Světlá ĉe direktoro Kavka. Instruis s-ino Grauerová.  5

1932 La membroj partoprenis prelegon de germana ĵurnalisto – esperantisto s-ro Scherer en Olomouc. La 15-16-an de majo estis aranĝita Kongreso de Ĉeĥoslovakaj Esperantistoj en Olomouc. Honore al kreinto de Esperanto D-ro Zamenhof estis enplantita fare de Urbestro de Olomouc D-ro Fischer “Arbo Esperanto” en urba parko de Olomouc, ĉe kiu staras memor-ŝtono kun epigrafo: “Je honoro de Majstro L. L. Zamenhof”. La asocioj estis alvokitaj alporti iomete da argilo al la solena akto. Por la EK de Přerov tion faris s-ino Emílie Chmelařová. La 20-an de majo s-ino Grauerová disdonis belajn presaĵojn pri la IX-a Tutsokola Kongreso, destinitajn por disvastigo eksterlanden kun Esperanta teksto. Novembre komenciĝis kurso de Esperanto, kiu okazadis dufoje en la semajno; instruis s-ro Jakubec. S-ro Cásek rezignis pri funkcio de la kasisto kaj la funkcion transprenis s-ino Marie Ludíková.

1933 S-ino Chmelařová petpostulis de s-ro Prof. Bayer ejon por kurso de Esperanto en Kleriga Komunumo. S-ino instruistino Ludmila Kafková kaj Inĝ. František Furman partoprenis E-Konferencon en Vieno.

1934 Laŭ konservitaj notoj kaj fotografaĵo plu daŭris instruado de Esperanto, kiun partoprenis dek ses kursanoj. Instruis s-inoj Grauerová kaj Kafková. 5

Esperanto-kurso en la jaroj 1933-1934 en Přerov

1935 De la 7-a de januaro ĝis la 15-a de aprilo okazis kurso por komencantoj; dufoje en la semajno instruis s-ino Grauerová. Direktoro Krumpholc prelegis al gelernantoj pri Esperanto kaj pri siaj spertoj. Bibliotekestro Prof. Pittner aĉetis por la EK kromalie ankaŭ “Plenan Vortaron de Esperanto”. Nunjare la EK havas 39 anojn. La 16-an de majo s-ino Kafková sendis referaĵon pri Konferenco en Vieno. La 17-an de oktobro s-ro Krumpholc iniciatis leteron al Ruĝa Kruco, ke oni okazigu kursojn de Esperanto por soldatoj. S-ino Božena Ludíková kaj Inĝ. Furman partoprenis la 27-an UK-on en Romo.

1936 La 22-an de aprilo okazis Ĝenerala Kunveno ĉe s-ro Inĝ. Furman. Ĉeestis ĝin 11 anoj. S-ino Chmelařová malfermis la kunvenon per rememoro de mortinta s-ro inspektoro Cásek. S-ro Tihelka zorgas pri informa murŝranko en urba pasejo. Ges-roj Božena Ludíková kaj Inĝ. Furman rakontis pri la 27-a UK en Romo kaj la rakonton ili kompletigis per multaj fotografaĵoj. Kvazaŭ fabelon ili priskribis la vojaĝon el Prago al Salzburgo, Insbruko, Verono, Florencio kaj Romo. Poste ili vizitis Neapolon, Capri kaj perŝipe sur Mediteraneo Malton kaj Tripolison en Libio. Tiutage estis ankaŭ la lasta Ĝenerala Kunveno. Dum ferimonatoj okazis Esperanta ekspozicio.

1937 La lasta kunveno okazis aŭtune, kiun ĉeestis ankaŭ Prof. Pittner. La societoj per direktivo estis nuligitaj. La supre priskribita aktivado ĝis la nuligo de la EK estis enskribita surbaze de kontribuaĵoj de s-inoj Emílie Chmelařová kaj Anna Grauerová.

1938-1945 Dum tiu ĉi periodo de Dua Mondmilito estis la agado de la esperantistoj malpermesita, la agado de la EK dum tiu periodo estis interrompita.